Door Max Trienekens, Celine Brouwer en Kristel Jansen in de Wal
3 x succesvolle voorbeelden van participatieprocessen
Met de invoering van de Omgevingswet in 2022 is het uitgangspunt van participatie: werk vroegtijdig samen met inwoners, ondernemers, belangenorganisaties en andere belanghebbenden bij de totstandkoming van plannen. De wet legt de verantwoordelijkheid bij initiatiefnemers om het participatieproces in te richten. Er zijn initiatiefnemers die vooruitlopen op de Omgevingswet waarbij belanghebbenden al vroegtijdig in het proces betrokken worden. Vragen die hierbij worden gesteld zijn: wat is goede participatie, moet en kun je iedereen bereiken, wanneer is participatie toereikend, en wat is het beste proces voor welk project in welke fase?
Voor een succesvol participatieproces maak je als initiatiefnemer een advies op maat. Je bepaalt de stakeholders, het doel, het participatieniveau, de kaders, de randvoorwaarden en de methodiek. Mede door de corona crisis is online een waardevolle aanvulling gebleken. Een handig hulpmiddel om een grotere (en andere) doelgroep te bereiken. In dit artikel nemen we jullie mee in 3 inspirerende voorbeelden van participatie, waar belanghebbenden vroegtijdig in het proces worden betrokken.
- Vastgoedontwikkeling, Gansstraat Utrecht
Op de hoek van de Gansstraat en Gruttostraat in Utrecht komt een nieuw woongebouw. Vireo Vastgoed BV ontwikkelt hier, in samenwerking met een particuliere belegger, een plan voor 50 huurappartementen. Zowel kleinere studio’s in het sociale segment als appartementen in de vrije sector. De bouw is voorzien in 2022. Het bestaande bedrijfsgebouw dat momenteel tijdelijk in gebruik is gegeven, wordt dan eerst gesloopt.
Vooruitlopend op de formele procedures is door de initiatiefnemers het schetsontwerp voorgelegd aan de directe omgeving. Op deze wijze zijn belanghebbenden vroegtijdig in het proces betrokken. Met het inrichten van het participatieproces is eerst een nauwkeurige inventarisatie gemaakt van relevante organisaties en bewoners uit de omgeving. Vervolgens is gekozen voor de organisatie van twee offline bijeenkomsten (max. 30 personen) en een online bijeenkomst via Zoom.
De aanleiding voor deze keuze was de ontwikkeling rondom de maatregelen omtrent het coronavirus. Het participatieproces is in dit vroege stadium afgestemd met gemeente, om zo commitment te krijgen voor het proces. Bij alle bijeenkomsten was er gelegenheid tot interactie. Het online webinar is tevens opgenomen om op een later moment terug te kunnen kijken.
Door deze combinatie van on- en offline bijeenkomsten was het ook in deze periode mogelijk om betrokkenen te informeren over de plannen en de eerste reacties op te halen. Daarnaast zien we dat zowel de stukken op de website als het webinar online ook na de bijeenkomsten zijn geraadpleegd, waardoor een bredere doelgroep is bereikt. De offline bijeenkomsten waren waardevol om het contact te leggen met de omgeving en te achterhalen waar gevoeligheden liggen.
- Dijkverbetering door Hoogheemraadschap van Rijnland
De komende periode gaat het hoogheemraadschap van Rijnland aan de slag met het verbeteren van de dijk langs de Kortsteeksterweg/Lindenhovenstraat/Ziendeweg in de gemeente Alphen aan den Rijn. De dijken moeten veilig zijn, zodat de omgeving in de Zuid- en Noordeinderpolder droge voeten houdt. Voor de dijkverbetering zijn er drie mogelijke oplossingsvarianten: grondophoging, plaatsen van een damwand en maatregelen aan de teensloot. Een van deze varianten heeft momenteel de voorkeur. Het hoogheemraadschap van Rijnland vindt het echter belangrijk dat omwonenden een bijdrage kunnen leveren aan de uitwerking van de keuze voor de juiste voorkeursvariant. Daarom is gekozen om, naast de onderzoeken voor de m.e.r.-beoordeling, te starten met een participatietraject.
Het participatietraject rond deze dijkverbetering is gestart met een online informatiebijeenkomst voor omwonenden van het gebied. De bewoners kregen informatie over de aankomende dijkverbetering en de inrichting van het participatietraject. Gedurende de online bijeenkomst werden de vragen van de bewoners persoonlijk beantwoord door het hoogheemraadschap. Dit waardeerde men enorm gewaardeerd. 
Door het organiseren van een online bijeenkomst is de toegankelijkheid verbeterd. Omwonenden konden zo vanuit de eigen woonkamer meeluisteren- en praten over de toekomstige dijkverbetering in de eigen buurt. Tevens is er veel gebruik gemaakt van de optie om het webinar op een later moment terug te kijken. Daarnaast kan elke bewoner online via een interactieve kaart aangeven waar op de dijk aandachtspunten zijn. De komende periode vinden de eerst offline bewonersgesprekken plaats, om zo verder kennis te maken met de omgeving en een verdiepingsslag te geven aan de bevindingen die tot nu toe zijn gemaakt. Op basis van deze informatie wordt een voorkeursvariant gekozen en zal dit verder worden uitgewerkt waar maatwerk nodig is..
- Herontwikkeling Park de Gagel, Overvecht
‘Tien jaar minder oud worden, omdat je in een wijk leeft en woont waar niet alle kansen optimaal zijn?’ De Utrechtse wijk Overvecht staat voor meerdere maatschappelijke uitdagingen. Delen van de wijk zijn door de gemeente Utrecht aangewezen als ‘aandachtswijk’, waardoor er meerdere ontwikkelingen plaatsvinden. Een van deze ontwikkelingen is Park de Gagel.
In samenwerking met Overvechtse patisserie Tissier maakte Dietz de Overvechtse Bak(lava)fiets mogelijk. In augustus fietsten we gedurende drie dagen door Park de Gagel om bij parkbezoekers op te halen wat hun beleving van en mening over het park is. Dit is onderdeel van het participatietraject Park de Gagel, een project initiatief van de Werkplaats Overvecht. In drie dagen tijd spraken we 200+ omwonenden, recreanten en andere stakeholders. De resultaten vormen een eerste scan van kansen voor fysieke verbetering van het park en wonen aan het park. Deze kansen worden dit najaar verder uitgediept in interactieve sessies.
Meer informatie over participatie omtrent de Omgevingswet? Download dan hier onze whitepaper over dit onderwerp of neem contact met ons op.