Het delen van kennis vinden wij bij Dietz erg belangrijk. Dit doen we onder andere met onze Dietz Academy’s. Tijdens de online academy op 10 november stond het thema: de Omgevingswet centraal. Shanna Derksen en Heidi Dekker van Wijn en Stael Advocaten gaven een presentatie over de actuele ontwikkelingen en veranderingen rondom de Omgevingswet. Wij Dietzers vinden het belangrijk om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen rondom deze nieuwe wet. Er verandert veel, met de invoering hiervan per 1 januari 2022. Wij hebben weer een aantal nieuwe leerpunten meegenomen uit deze Academy.
Wilt u hier meer over weten of kunt u ondersteuning gebruiken voor het inrichten van een participatieproces conform de kaders van de Omgevingswet? Neem dan contact met ons op via info@dietz.nl
Het doel
Het idee achter de Omgevingswet is simpel: één wet die alle wetten voor de leefomgeving bundelt en moderniseert: de Omgevingswet als basis voor een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. De Omgevingswet bundelt wetgeving en regels voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. De Omgevingswet heeft impact voor iedereen die betrokken is bij projecten en plannen in de fysieke leefomgeving, bijvoorbeeld voor overheden maar ook voor bijvoorbeeld projectontwikkelaars. Er zijn nog veel onzekerheden, want hoe ziet bijvoorbeeld het vergunningsproces er straks uit in uw gemeente? En waar kunt u alle informatie vinden? De Omgevingswet biedt ruimte om lokale initiatieven mogelijk te maken en oplossingen op maat te creëren.
- Inzichtelijk Omgevingsrecht: van een wirwar aan regels naar een inzichtelijk en voorspelbaar stelsel dat eenvoudig is in gebruik.
- Leefomgeving centraal: Van een sectorale naar een samenhangende benadering van de leefomgeving in beleid, besluitvorming en regelgeving.
- Ruimte voor maatwerk: Meer ruimte voor decentrale overheden voor gebiedsgericht maatwerk en het maken van eigen afwegingen voor deze gebieden.
- Sneller en beter: snellere en betere besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving.
Participatie onder de Omgevingswet
Participatie wordt in de Omgevingswet beschreven als: ‘het in een vroegtijdig stadium betrekken van belanghebbenden bij het proces van de besluitvorming over een project of activiteit.’ Met belanghebbenden bedoelt de wet burgers, vertegenwoordigers van bedrijven, professionals van maatschappelijke organisaties en bestuurders van overheden. Dit betekent dat de nadruk ligt op een bredere participatie van burgers en bedrijven in het voortraject. Dit leidt uiteindelijk tot een groter draagvlak en minder werk. De vraag die vaak terugkomt bij dit onderwerp: Is participatie onder de Omgevingswet verplicht? De participatieregeling in de Omgevingswet bestaat voornamelijk uit motiverings- en verantwoordingsplichten. Participatie is soms verplicht voor Overheden. Gemeenten zijn verplicht om voor 2021 een participatiebeleid op te stellen. Hierin wordt opgenomen hoe ze de actieve deelname van inwoners gaan vormgeven en welke eisen daarbij gelden.
De vorm van participatie is vormvrij, dit betekent dat de manier waarop participatie plaatsvindt en de mate waarin belanghebbenden moeten worden betrokken niet vastgelegd is in de Omgevingswet.Voor marktpartijen ontstaat hierdoor veel onzekerheid, wanneer heb je voldoende participatiemogelijkheden geboden? Belangrijk is om te weten dat de wet stelt dat bij besluitvorming moet worden aangegeven of burgers, bedrijven, maatschappelijke organisatie en bestuursorganen bij een aanvraag zijn betrokken. Ook wie er betrokken zijn, op welke wijze en wat de resultaten zijn moeten duidelijk zijn. Er moet dus worden aangeven of je aan participatie hebt gedaan,‘nee’ kan ook een antwoord zijn. Participatie is soms verplicht, soms vastgelegd in de Omgevingswet en soms in het gemeentelijk beleid.
Doelen van participatie
Het doel van participatie is onder meer het verbeteren van plannen en beleid. Daarnaast het vergroten van draagvlak en het soepeler laten verlopen van plan-en beleidsvorming.
Het Diabolomodel
Participatie heeft verschillende niveaus, het is belangrijk om na te gaan of er gevraagd wordt om een vrijblijvende reactie of wordt er juist gezamenlijk over de oplossing beslist. Ongeacht het niveau van participatie, is het van belang om te beseffen dat op het moment dat belanghebbenden betrokken worden, het allerbelangrijkste de mate en wijze van terugkoppeling is. De tussenstappen dienen daarom zorgvuldig te worden doorlopen. Wilt u meer hierover weten? Kijk dan op onze pagina over ons Diabolomodel met een video waarin Luc Dietz dit model verder uitlegt.
Waar liggen de kansen bij participatie?
Met de Omgevingswet maakt de gemeente een participatiebeleid en betrekt de gemeente belanghebbenden bij processen als omgevingsplan en -visie. Bij de aanvraag van een omgevingsvergunning is de initiatiefnemer verantwoordelijk voor participatie. De gemeente beoordeelt of participatie overeenkomt met het beleid, wat er aan participatie is gedaan en wat de opbrengst is. Participatie speelt dus een rol in de besluitvorming over de vergunning.
De voordelen van participatie in het kort:
- Meer draagvlak
- Minder onderzoekslasten
- Gebruikmaken van beschikbare expertise
- Tijd- en kostenbesparing mogelijk
Leerpunten van de academy in het kort
- De wet bevat kerninstrumenten voor het beheer en de ontwikkeling van de leefomgeving. Voor elke publieke en private partij is het van belang om op de hoogte te zijn van deze (nieuwe) instrumenten voor de fysieke leefomgeving.
- Het kerninstrument ‘De Omgevingsvisie’ is belangrijk voor gemeenten, provincies en de Rijksoverheid omdat dit het inhoudelijke strategische plan voor de fysieke leefomgeving weergeeft. Op gemeentelijk niveau besluit de gemeenteraad de kaders waarin de programma’s worden opgesteld door het college. Het is belangrijk voor de gemeenteraad om duidelijkheid te creëren door antwoord te geven op de vraag: Hoe gaat er sturing worden gegeven?
- De knip: Door de invoering van de Omgevingswet worden Omgevingsvergunningen anders benaderd. Dit betekent dat bouwen in een technisch en ruimtelijk deel gescheiden gaat worden. Deze scheiding van bovenstaande wordt ‘de knip’ genoemd. Het ruimtelijke deel moet voldoen aan regels van het Omgevingsplan. Het tweede deel moet juist voldoen aan de bouwtechnische kant, hier vallen dus bouwtechnische eisen onder. Dit betekent dat marktpartijen uiteindelijk twee vergunningen moeten aanvragen.
- Milieu: In regels voor omgevingsveiligheid, erfgoed en waterveiligheid zijn er geen veranderingen met de komst van de Omgevingswet. Bij regels m.b.t. luchtkwaliteit, geluid, waterkwaliteit wordt wel meer ruimte geboden in de wet- en regelgeving. Dit betekent dat gemeenten meer ruimte krijgen om deze wet- en regelgeving aan te passen. De regels van luchtkwaliteit en waterkwaliteit kunnen alleen aangepast worden als deze strenger worden opgesteld. Deze nieuwe wijze geeft gemeenten ruimte om flexibeler om te gaan met het omgevingsplan en regels meer decentraler op te kunnen leggen.
- Overgangsrecht: De overgang van oude regelgeving naar nieuwe regelgeving regelt onder meer waar het omgevingsplan uit bestaat in 2022. Vanaf 1 januari 2022 worden alle huidige plannen en verordeningen ondergebracht in een Omgevingsplan voor de hele gemeente.
Wilt u meer informatie over de Omgevingswet? Of heeft u vragen wat dit voor uw project gaat betekenen? Download onze whitepaper ‘Participatie onder de Omgevingswet’ of neem contact met ons op via info@dietz.nl of kijk op onze contactpagina.